بیماری های روماتولوژی

۱. آزمایش‌های خونی

فاکتور روماتوئید (RF)

• شرح: فاکتور روماتوئید یک آنتی‌بادی است که علیه IgG (یک نوع آنتی‌بادی دیگر) تولید می‌شود.
• کاربرد: در تشخیص آرتریت روماتوئید (RA) استفاده می‌شود. حدود ۷۰-۸۰% بیماران مبتلا به RA این آنتی‌بادی را دارند.
• محدودیت‌ها: RF ممکن است در بیماری‌های دیگر خودایمنی، عفونت‌ها، و حتی در افراد سالم نیز مثبت باشد.

آنتی‌بادی ضد پروتئین سیترولینه (Anti-CCP)

• شرح: آنتی‌بادی‌هایی هستند که علیه پروتئین‌های سیترولینه (تغییر یافته) در بدن تولید می‌شوند.
• کاربرد: اختصاصی‌تر از RF برای تشخیص RA و معمولاً در مراحل اولیه بیماری تشخیص داده می‌شوند.
• مزایا: حساسیت و اختصاصیت بالاتری نسبت به RF دارد.

سرعت رسوب اریتروسیت‌ها (ESR) و پروتئین واکنشی C (CRP)

• شرح: این‌ها آزمایش‌هایی هستند که نشان‌دهنده التهاب عمومی در بدن هستند.
• کاربرد: برای ارزیابی شدت و فعالیت بیماری‌های التهابی روماتولوژیک استفاده می‌شوند.
• محدودیت‌ها: این تست‌ها غیر اختصاصی هستند و ممکن است در شرایط غیر روماتولوژیک نیز افزایش یابند.

آنتی‌بادی‌های ضد هسته (ANA)

• شرح: آنتی‌بادی‌هایی که علیه اجزای هسته سلولی تولید می‌شوند.
• کاربرد: تشخیص بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE).
• محدودیت‌ها: ممکن است در افراد سالم و در بیماری‌های غیر خودایمنی نیز مثبت باشد.

آنتی‌بادی‌های ضد DNA دو رشته‌ای (anti-dsDNA) و آنتی‌بادی‌های ضد اسمیت (anti-Sm)

• شرح: آنتی‌بادی‌هایی هستند که به DNA دو رشته‌ای و پروتئین اسمیت متصل می‌شوند.
• کاربرد: بسیار اختصاصی برای تشخیص SLE.
• مزایا: سطح بالای این آنتی‌بادی‌ها با فعالیت بیشتر بیماری SLE مرتبط است.

کمپلمنت (C3 و C4)

• شرح: کمپلمنت‌ها پروتئین‌های خونی هستند که در پاسخ ایمنی شرکت می‌کنند.
• کاربرد: کاهش سطح این پروتئین‌ها در برخی بیماری‌های روماتولوژیک مانند SLE دیده می‌شود.
• محدودیت‌ها: مقادیر کم کمپلمنت ممکن است در شرایط دیگر غیر از بیماری‌های روماتولوژیک نیز رخ دهد.

۲. آزمایش و بررسی نمونه ادرار

آنالیز ادرار

• شرح: بررسی اجزای مختلف ادرار برای تشخیص مشکلات کلیوی.
• کاربرد: در بیماری‌های روماتولوژیک مانند SLE که می‌توانند کلیه‌ها را درگیر کنند، این تست اهمیت دارد.
• موارد مورد بررسی: وجود پروتئین، خون، گلبول‌های سفید و سیلندرهای کلیوی.

۳. تصویربرداری

رادیوگرافی (X-ray)

• شرح: استفاده از اشعه ایکس برای تصویرسازی از استخوان‌ها و مفاصل.
• کاربرد: ارزیابی تغییرات ساختاری در مفاصل و استخوان‌ها، مانند فرسایش مفصلی در RA.

MRI و CT اسکن

• شرح: تصویربرداری مقطعی با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی.
• کاربرد: ارزیابی دقیق‌تر از بافت‌های نرم، عضلات، غضروف‌ها و استخوان‌ها. در تشخیص آسیب‌های پیچیده‌تر و التهابات عمقی مفید است.

سونوگرافی

• شرح: استفاده از امواج صوتی برای تصویرسازی از بافت‌های نرم.
• کاربرد: ارزیابی التهاب سینوویال و آسیب‌های مفصلی. در تشخیص و مانیتورینگ بیماری‌های التهابی مانند RA کاربرد دارد.

۴. آزمایش‌های سینوویال

آنالیز مایع سینوویال

• شرح: بررسی مایع مفصلی برای تشخیص علل مختلف التهاب مفصلی.
• کاربرد: در بیماری‌هایی مانند نقرس (کریستال‌های اورات) و عفونت‌های مفصلی، بررسی سلول‌های التهابی و میکروارگانیسم‌ها.

۵. آزمایش‌های ژنتیکی

HLA-B27

• شرح: یک آنتی‌ژن سطح سلولی که با برخی بیماری‌های روماتولوژیک مرتبط است.
• کاربرد: تشخیص بیماری‌های اسپوندیلوآرتروپاتی مانند آنکیلوزان اسپوندیلیت.
• محدودیت‌ها: همه افراد مثبت برای HLA-B27 به این بیماری‌ها مبتلا نمی‌شوند.

۶. بیوپسی

بیوپسی پوست یا بافت دیگر

• شرح: نمونه‌برداری از بافت‌های درگیر برای بررسی میکروسکوپی.
• کاربرد: در تشخیص بیماری‌هایی مانند واسکولیت و سایر شرایطی که بافت‌های خاصی را درگیر می‌کنند.

۷. تست‌های اختصاصی برای بیماری‌های خاص

آنتی‌بادی‌های ضد Scl-70 (توپوایزومراز I)

• شرح: آنتی‌بادی‌هایی که علیه توپوایزومراز I عمل می‌کنند.
• کاربرد: تشخیص اسکلرودرمی سیستمیک.
• محدودیت‌ها: حساسیت کم، اما اختصاصیت بالا.

آنتی‌بادی‌های ضد Jo-1

• شرح: آنتی‌بادی‌هایی که علیه سنتز پروتئین در ریبوزوم‌ها عمل می‌کنند.
• کاربرد: تشخیص میوزیت التهابی مانند پلی‌میوزیت و درماتومیوزیت.

این تست‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا با دقت بیشتری بیماری‌های روماتولوژیک را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کنند. استفاده از چندین تست به صورت ترکیبی معمولاً بهترین نتیجه را در تشخیص و مدیریت بیماری‌ها به همراه دارد.